|
23
|
|
| Х.Ойдан-оол «Олегтиң ɵңнүктери». («Оттуг-Мыйыс» деп номдан чечен чугаа)
| Чаа тема
| 1
| Деңнелгелерни тодарадып билири
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| долгандыр турар хурээлел болгаш бойдус дугайында уругларнын боттуг бодалдарын сайзырадып, ону шын угаап болгаш медереп билир
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузелин боттандырар
|
Багын чугаалаарга – бачыды арлыр
|
24
|
|
| И.Крылов. Басня «Кɵрүнчүк болгаш сарбашкын» (И.Медээчи очулдурган)
С.Сүрүң-оол. Басня «Ѳрге биле күске»
| Чаа тема
| 1
| Аянныг номчуур, темазын тодарадыр
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузели боттаныр
|
25
|
|
| Э.Кечил-оол «Кеземче» (чечен чугаа)
| Чаа тема
| 1
| Ѳɵредиглиг домактың утказын тайылбырлап билири
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузели боттаныр
|
26
|
|
| Л.Толстой «Сɵɵкчүгеш»
| Чаа тема
| 1
| Түңнел кылып, чагыг бээр.
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузелин боттандырар
|
Бойдуска хумагалыг болуулу!
|
27
|
|
| К.-Э.Кудажы «Чүрек иштинде ок» («Таңды кежии» деп номдан чугаа)
| Чаа тема
| 1
| Чогаалдарның ылгалын база дɵмей чүүлдерин тодарадып билир
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| долгандыр турар хурээлел болгаш бойдус дугайында уругларнын боттуг бодалдарын сайзырадып, ону шын угаап болгаш медереп билир
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузелин боттандырар
|
28
|
|
| С.Комбу «Эжеш куштар хоюспаңар», шүлүк
| Чаа тема
| 1
| Эпитеттерни тодарадып билир
| чечен чогаалдын уран чурумалдыг дылын, овур-хевир тургузарынга аян киирер аргаларын сеткип билир
| долгандыр турар хурээлел болгаш бойдус дугайында уругларнын боттуг бодалдарын сайзырадып, ону шын угаап болгаш медереп билир
| шулук чогаалын кичээнгейлиг дыннап билиринин аргаларын сайзыратпышаан, оон уран созун чарашсынар болгаш ханы шингээдип алырынын дуржулгазын мооннеп, анаа уран-чечен хооннуг болгаш сонуургалдыг болурун кижизидер
|
29
|
|
| С.Сарыг-оол «Кижи – бойдустуң тɵлү» (үзүндү)
| Чаа тема
| 1
| Чогаалда каттарның аттарын орус аттары-биле шүүштүрер
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| долгандыр турар хурээлел болгаш бойдус дугайында уругларнын боттуг бодалдарын сайзырадып, ону шын угаап болгаш медереп билир
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузелин боттандырар
|
30
|
|
| Ч.Ондар «Хүн» («Олар чокта амыдырал чок»
| Чаа тема
| 1
| Шүлүктүң темазын тодарадыр
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| долгандыр турар хурээлел болгаш бойдус дугайында уругларнын боттуг бодалдарын сайзырадып, ону шын угаап болгаш медереп билир
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузели боттаныр
|
Эштигде хɵглүг, эптигде күштүг
|
31
|
|
| Е.Танова «Ѳңнүктер»
| Чаа тема
| 1
| Бердинген сɵстерни тайылбырлааш, хамааржыр темазын тодарадыр
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузелин боттандырар
|
32
|
|
| С.Тока «Черликпен» («Араттың сɵзү» деп чогаалдан үзүндү)
| Чаа тема
| 1
| Домакты орус дылче очулдурар, үнелел бижиир
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузелин боттандырар
|
Авторлуг тоолдар
|
33
|
|
| Ш.Суваң «Алдын-Кушкаш» (Шиижиткен тоол)
| Чаа тема
| 1
| Шии деп чүл? Сюжедин дɵмейлээр, кол маадырларының шынарларын илередир
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузелин боттандырар
|
34
|
|
| С.Сарыг-оол «Шиижекчигеш», шүлүк
| Чаа тема
| 1
| Уран-чечен аргаларын тодарадыр, эпитеттерни ушта бижиир
| чечен чогаалдын уран чурумалдыг дылын, овур-хевир тургузарынга аян киирер аргаларын сеткип билир
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| шулук чогаалын кичээнгейлиг дыннап билиринин аргаларын сайзыратпышаан, оон уран созун чарашсынар болгаш ханы шингээдип алырынын дуржулгазын мооннеп, анаа уран-чечен хооннуг болгаш сонуургалдыг болурун кижизидер
|
35
|
|
| К.Тюлюш «Улуургак, билииргек Дагаажык»
| Чаа тема
| 1
| Чогаалда үлегер домактың утказын тайылбырлаар
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузели боттаныр
|
Эрниң эрези
|
36
|
|
| С.Сүрүң-оол «Кызыгааржыга», шүлүк
| Чаа тема
| 1
| Шүлүкүң бижээн аянын тодарадыр
| чечен чогаалдын уран чурумалдыг дылын, овур-хевир тургузарынга аян киирер аргаларын сеткип билир
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| шулук чогаалын кичээнгейлиг дыннап билиринин аргаларын сайзыратпышаан, оон уран созун чарашсынар болгаш ханы шингээдип алырынын дуржулгазын мооннеп, анаа уран-чечен хооннуг болгаш сонуургалдыг болурун кижизидер
|
37
|
|
| А.Арапчор «Эр кижиниң чаңгыс сɵстүү», шүлүк
| Чаа тема
| 1
| Темазын тодарадыр, үлегер домакты очулдурар
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| шулук чогаалын кичээнгейлиг дыннап билиринин аргаларын сайзыратпышаан, оон уран созун чарашсынар болгаш ханы шингээдип алырынын дуржулгазын мооннеп, анаа уран-чечен хооннуг болгаш сонуургалдыг болурун кижизидер
|
38
|
|
| С.Михалков «Степа биле Егор». (Үзүндү)
| Чаа тема
| 1
| Маадырның овур-хевирин бижээн одуруглар ушта бижиир
| чечен чогаалдын уран чурумалдыг дылын, овур-хевир тургузарынга аян киирер аргаларын сеткип билир
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузелин боттандырар
|
Чылдың үелери
|
39
|
|
| М.Пришвин «Изиг түлүк үе»
| Чаа тема
| 1
| Деңнелге база эпитеттерни тывар
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| долгандыр турар хурээлел болгаш бойдус дугайында уругларнын боттуг бодалдарын сайзырадып, ону шын угаап болгаш медереп билир
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузелин боттандырар
|
40
|
|
| К.Ондар «Ыглапкан хар», шулук
| Чаа тема
| 1
| Риториктиг адалгалыг домактар бижиир
| чечен чогаалдын уран чурумалдыг дылын, овур-хевир тургузарынга аян киирер аргаларын сеткип билир
| долгандыр турар хурээлел болгаш бойдус дугайында уругларнын боттуг бодалдарын сайзырадып, ону шын угаап болгаш медереп билир
| шулук чогаалын кичээнгейлиг дыннап билиринин аргаларын сайзыратпышаан, оон уран созун чарашсынар болгаш ханы шингээдип алырынын дуржулгазын мооннеп, анаа уран-чечен хооннуг болгаш сонуургалдыг болурун кижизидер
|
Улус аразындан ие караа чымчак
|
41
|
|
| Е.Танова «Ава дугайында сɵс». (Үзүндү)
| Чаа тема
| 1
| Риториктиг адалгалыг домактарны ɵске чижек-биле солуур
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузели боттаныр
|
42
|
|
| Е.Танова «Кырган-авам келди-ле!»
| Чаа тема
| 1
| Кырган-авазының дугайында чугаалап билир
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузелин боттандырар
|
Улустуң аас чогаалы. Тоолдар
|
43
|
|
| «Үш чүүл эртемниг оол» (Тыва улустуң тоолу)
| Чаа тема
| 1
1
| Кандыг тоолдарга хамааржырын тодарадыр
Кандыг тоолдарга хамааржырын тодарадыр, планын тургузар
| чечен чогаалдын уран чурумалдыг дылын, овур-хевир тургузарынга аян киирер аргаларын сеткип билир
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузелин боттандырар
|
44
|
|
| «Боралдай ашак» (Тыва улустуң тоолу)
| Чаа тема
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузелин боттандырар
|
45
|
|
| «Сыынак» (Тыва улустуң тоолу)
| Чаа тема
| 1
| Берген сɵстерни очулдурар, овур-хевирин бижээн сɵстерни ушта бижиир
| чечен чогаалдын уран чурумалдыг дылын, овур-хевир тургузарынга аян киирер аргаларын сеткип билир
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузели боттаныр
|
46
|
|
| «Тоолду чүге чажырбазыл» (Тыва улустуң тоолу)
| Чаа тема
| 1
1
| Тоолдуң эге база тɵнчү турум сɵстерин тывар. Ѳске тоолдардан ылгалы чүл?
Кол маадырын тодарадыр, хуулгаазын чүүлдерни тывар
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузели боттаныр
|
47
|
|
| «Алдан ала чылгылыг Алаадай-Мерген» (Тыва улустуң тоолу)
| Чаа тема
| уруглар номчаан (ооренген) чогаалдарыньн утказын, оон маадырларыньн ходелиишкиннерин, чорук-херектерин ханы шингээдип ап, анаа хамаарыштыр чогуур унелелди берип, боттарынын сагыш-сеткилин хайныышкынныы-биле илередип шыдаарынын, чечен чогаалды долузу-биле шингээдип алыр
| номчаан чуулунун утказын шингээдиринден ангыда, уругларнын ниити билиинин деннели делгемчиир, дуржулгазы байыыр болгаш амыдыралга оларнын мозу-шынарлыг, эстетиктиг хамаарылгазын база хевирлеттинер
| чечен чогаалды (номну) уруглар боттары шилип ап, ону таалап номчуксаар кузели боттаныр
|
|